Een partij waarvan de Amsterdamse lijsttrekker heeft opgeroepen tot oorlog tegen een hele geloofsgemeenschap [1]  en aanhangers staan te schuimbekken om de rassenoorlog te ontketenen [2], wordt de grootste van Nederland. Een paar dagen later roept één demonstrant te midden van duizenden – zonder navolging! – dat als je de leider van die partij wil doodschieten dat je dan ‘PAF!’ moet roepen. Vervolgens buitelt ‘beschaafd’ Nederland over elkaar heen in selectieve verontwaardiging, linkse organisaties en ‘bezorgde burgers’ gelijk. Zelfs onze Politicus-in-Chief heeft plots een hart gevonden en roept op tot verdraagzaamheid, omdat het wél wat uitmaakt als politici zich bedreigd zouden kunnen voelen. Maar goed, laten we meer doen dan alleen hopen dat deze PR-blunder z.s.m. over waait, beredeneren dat het helemaal geen doodsbedreiging was [3] en/of roepen ‘ja maar zij zijn veel gemener.’ Want het is wel door m’n hoofd geschoten de afgelopen week, dat een kogel in de kop van Thierry misschien wel op z’n plek is (pun intended). Laten we dus de vraag eens serieus stellen: moet Thierry dood?

Laten we duidelijk zijn waarom we deze vraag stellen. Thierry is de leider, of althans de meest succesvolle promotor, van het fascisme in Nederland. Het is de laatste tijd al uitvoerig uitgelegd dat het hier inderdaad om fascixme gaat, of in ieder geval iets dat daar heel dicht bij in de buurt komt. De FvD stuurt actief aan op een conflict tussen bevolkingsgroepen op basis van etniciteit. Dit om witte dominantie te verdedigen, te versterken en te herstellen voor zover die is ondermijnd. Daarnaast is er sprake van een soort macho-revanchisme, waarvoor de emotionele basis vooral lijkt te zijn dat je ooit bent gedisst door een meid op school. Of gewoon niet weet hoe je op een zelfverzekerde én sympathieke manier met een vrouw moet omgaan, waar je al dan niet romantische of seksuele interesses voor hebt.

Dan kan Thierry nog zo mooi zeggen dat ze mensen beoordelen op hun individuele gedragingen, het punt is natuurlijk dat ze aannames maken over je gedrag op basis van je huidskleur, geloof of geslacht. Dat je, als je in de verkeerde categorie valt, al met ’10-0′ achter staat en je vervolgens moet gaan bewijzen dat je toch oké bent of wél competent/ambitieus/slim/etc kan zijn. Ook de nazis hadden oog voor individuele gedragingen toen zij (aanvankelijk) uitzonderingen maakte voor Duits-joodse veteranen uit de eerste wereldoorlog. En Hitler kwam zelfs persoonlijk tot de redding van een joodse man die in de loopgraven zijn meerdere was geweest! [4]

Dat is sowieso het vermoeiende aan de meeste tegenwerpingen die je krijgt als je fascisme aanwijst waar dat er is. Ja, natuurlijk roepen ze nog niet expliciet op tot genocide! Ik geloof ook best dat het helemaal (nog) niet op hun agenda staat (al staat ook vast dat aanhangers niet kunnen wachten totdat ze ‘muzzies’ kunnen afmaken). Aanvankelijk wilden de nazi’s de joden ‘gewoon’ neerzetten op Madagaskar! [5] Zeg maar het ‘ga terug naar je eigen land’ van die tijd, voor een volk dat geen land had. En Mussolini was niet eens zo racistisch – zeker niet gelet op de tijd waarin die leefde. Ik weet dan ook wel zeker dat als Mussolini en Hitler nu in opkomst waren, dat men toch wel vraagtekens had gezet bij hun fascistische karakter..

De historische context wordt ook vergeten bij het meest sporende argument dat er hiet geen sprake is van fascime: de FvD heeft geen knokploegen op straat. Nou is dat argument wat verouderd sinds vorige week de eerste direct terug naar de FvD herleidbare klappen zijn gevallen [6], maar oké: een SA is er niet. Maar naast het feit dat bruin niet zo hip is tegenwoordig, ontstonden de fascistische bewegingen van vroeger ook in een context waarin (1) de staat zelf veel geweldadiger optrad en (2) ander politiek straatgeweld veel meer voorkwam dan tegenwooridg in Nederland. De NSDAP kwam nota bene voort uit paramilitaire eenheden die door een sociaal-democratische (!) regering werden ingezet om een (deels raden-)communistische revolutie in bloed te smoren! Ja, nogal logisch dat het hebben van een knokplgoeg dan een belangrijke kern is van je organisatie.

Met andere woorden, mensen moeten zich realiseren dat de ene fascist de andere niet is, en dezelfde fascist ook niet altijd even fascistisch is. En ook trouwens dat een fascist niet persé een monster is, laat staan in alle opzichten. Iets waar Anne-Fleur Dekker plotseling achter kwam, en nog verliefd werd ook… Maar dat betekent nog niet dat die persoon daarom geen fascist is. Hitler hield echt zielsveel van die hond, ja! En de SA was godverdomme ook geen SS! Je moet niet appels met peren vergelijken.. Maar toch, een fascist is een fascist, en onze Thierry is er zeker één.

Kosten/Baten

Maar moet hij alleen al daarom dood? Omdat hij een fascist is? Dat zou betekenen dat elke fascist dood moet. Dat lijkt me absurd, bijvoorbeeld omdat ze niet allemaal een bedreiging vormen en het voor sommigen ook ‘gewoon’ een puberale fase is (goed, was dan anarchist geworden denk ik dan..). Maar Thierry is een charismatisch leider. En zonder hem valt het succes van de FvD en daarmee ook de huidige groei van het Nederlands fascisme moeilijk voor te stellen. Een goed geplaatst schot brengt de FvD ernstig schade toe. Misschien dat het zelfs uiteen valt zonder de bezielde leiding van die Leidse bal.

Aan de andere kant lijkt de FvD toch wel wat sterker dan de LPF. En al lijkt Hiddema toch wat teveel op een ouderwetse fascist om echt veel mensen aan te spreken, het is toch waarschijnlijk dat er iets over blijft van de FvD. En met Baudet als martelaar zal een flink deel van de achterban meer toegewijs raken aan de Partij. En zal een substantieel deel daar weer van zich aansluiten bij de schuimbekkende rassenoolorg-brigade. Bovendien is er zeker geen gebrek aan rechtse ballen in Nederland, die – wellicht afgewezen door de VVD – zich voor de juiste ‘incentives’ wel willen lenen voor een politieke escapade als Redder-des-Vaderlands.

Tegelijkertijd gaat er natuurlijk wel een afschrikkend effect uit van zo’n aanslag. Dood is het moeielijk brallen, zullen we maar zeggen. Je verheven voelen boven het plebs gaat moeilijk als je onder de zoden ligt. En zelfs aan die rassenoorlog is weinig lol aan te belven als het game-over is, zonder mogelijkheid om te re-spawnen en door te gaan met het geven van headshots aan ‘mudslimes.’ Een deel zal dan ook ondergronds worden gejaagd (waar weer voor- en nadelen voor zijn). En een deel zal er mee kappen en zich richten op dingen waarbij ze zelf minder gevaar lopen.

Wat willen we?

Maar laten we het wat breder trekken. Hoe verhoudt zo’n politieke moord zich tot onze doelen? Nederland is een behoorlijk vreedzaam land, en we hebben een behoorlijke vrijheid van discussie en organisatie. In ieder geval vallen er veel landen aan te wijzen waar het nog (en niet onregelmatig véél, véél) slechter is. Politiek gemotiveerd geweld is een zeer hoge uitzondering, en beperkt zich zelfs dan ook bijna altijd tot een klap (meestal van een ME of stille), misschien wat vuurwerk of heel soms een steen (die meestal mist en anders bijna altijd afketst op bepantsering). Willen wij dan diegenen zijn die het geweld zo heftig escaleren? De doos van pandora open wrikken?

Er is weinig reden om aan te nemen dat er geen soortgelijke reactie zou komen. En nog minder dat we een conflict zouden winnen. Zo’n conflict zou zich bovendien met angstaanjagende snelheid kunnen ontwikkelen tot een burgeroorlog. Waar onder de huidige omstandigheden op zijn minst elementen van rassenoorlog zouden zitten, en we dus juist veroorzaken wat de schuimbekken willen. En áls we dan winnen, dan zijn de bases voor de nieuwe samenleving puinhopen, schaarste en een massaal getraumatiseerde bevolking. Zelfs áls je daar dan binnen afzienbare tijd (zeg maar een jaar of 50) iets mooiers/minder lelijks van kan maken dat wat we nu hebben, kan je je afvragen: is het dat dan waard?

Natuurlijk, ik schets een doemscenario. Misschien valt het mee. Misschien bijft het zelfs bij die éne knal. Een gerichte, efficiënte toepassing van geweld kan juist een geweldsspiraal stoppen of zelfs voorkomen. De staat probeert dat regelmatig, en met verbazingwekkend veel succes. Het idee dat geweld altijd alleen maar meer geweld oproept, is in ieder geval idealistische onzin. Misschien kunnen we in dit geval alleen maar zeggen dat beide opties risico’s met zich meebrengen. En tja, zeggen we niet zo vaak ‘niets doen ís geen optie’?

De moraal van het verhaal

Oké, maar wat dan wat betreft de ethiek, de moraliteit er van? Hoe kan je het nemen van een leven rechtvaardigen? Het leven heeft tot iets ‘heiligs’ (for lack of a better word). Je kan over veel discussieren, maar dat moord in principe fout is, daar kan je gelukkig niet omheen. Al was het alleen maar omdat – ja, hier komt it – je zelf natuurlijk ook wilt blijven leven. ‘Doet gij een ander niet, wat u niet wil dat u geschied.’ Bovendien is de dood geen wond waarvan je kan genezen, een trauma dat je kan verwerken of zelfs een verminking waarmee je kan leren leven. Het is het onherstelbare, het einde, het Grote Tegenovergestelde van alles dat ís.

Maar goed, die Thierry die doet ook wel wat dingen waarvan ik (en waarschijnlijk ook hij) niet wil dat die mij, ons, of een ander geschieden. Hij schendt zelf die regel, die hem zou bescerhemen. Hij organiseert namelijk in de richting van rassenoorlog, zet mensen tegen erlkaar op, rechtvaardigt en verdedigt een onderdrukking/uitsluiting/uitbuiting die hij probeert te versterken of te herstellen. Wie weet hoeveel doden er door hem gaan vallen, als hij niet gestopt wordt! Dan kan je toch beter één leven nemen, dan het risico te lopen dat er miljoenen sterven? Als iemand nou gewoon Hitler had afgeknald, desnoods al toen hij met z’n pruts-schilderijtje aankwam op de kunstacademie in Wenen!..

Nee. Niemand heeft een glazen bol. De moord op Thierry kan net zo goed de moord op miljoenen dichterbij brengen. Dat weet je gewoon niet. Wat we wel zeker weten, is dat moord principieel fout is. Je kan alles wel rechtvaardigen door wat er zou kunnen gebeuren. Op dezelfde manier viel Bush de Tweede met zijn handlangers Irak binnen. Een daad van agressie werd gesponnen tot preventieve aanval, en daarmee was het opeens zelfverdediging geworden. Maar dat was het gewoon niet, punt. Wat voor samenleving bouw je en wat voor mens wordt je, als we dit soort trucs gaan toepassen?

Laat Thierry dus leven! De gevolgen van zijn moord zullen zeker ook negatief zijn, en mogelijk zelfs volstrekt rampzalig. Bovendien is ook Thierry een mens net als elk ander, en heeft hij daarmee het geboorterecht om te leven. Dan kan je moralistisch vinden, maar doe maar eens een gedachte-experiment bij wat er gebeurt als je dat principe laat varen (wat gerechtvaardigd kan worden, wat opeens allemaal zou moeten mogen). Het is niet iets wat je zomaar overboord kan zetten, ook niet als iemand ‘fout’ is. Waar het op neer komt, is dat hij niets doet wat ons noodzaakt hem uit zelfverdediging van te vermoorden. Dat zou bijvoorbeeld zo zijn, als hij ons aan het vermoorden is. En dan niet symbolisch of ‘hij is het aan het voorbereiden’ enzovoort, maar lettterlijk. Concreet aanwijsbaar. Dan kunnen we zeggen: oog om oog, tand om tand. Ofwel: de straf moet passend zijn bij de misdaad.

Wat is de misdaad van Thierry, en wat is de passende straf? Hij bouwt aan een fascistische beweging, laten wij dan bouwen aan een anti-fascistische. Hij verdedigt de onderdrukking, laten wij vechten voor de vrijheid. Hij zet aan tot haat tussen bevolkingsgroepen, laten wij ons verbroederen (m/v/o) tegen de uitsluiting. Hij faciliteert de uitbuiting, laten wij rechtvaardige economische relaties opbouwen en uitbuiting bestrijden. Laten wij onze levens steken in het opbouwen en verdedigen van de samenleving die wij willen, niet in moord. Niet in eindigen, maar in beginnen. En al is destructie soms creatie en een einde soms een begin, vernietiging blijft vernietiging en de dood is gewoon het einde.

Lééf!

[1] https://www.indymedia.nl/node/45761

[2] https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/-alsjeblieft-tien-doden-we-hebben-een-terroristische-aanslag-nodig-hoe-gebruikers-van-extreemrechtse-fora-reageerden-op-de-aanslag-in-utrecht~bf72207c/

[3] https://www.ravotr.nl/2019/03/25/niks-doodsbedreiging-hou-die-rug-eens-recht/

[4] https://duckduckgo.com/?q=world+war+1+veterans+jewish+Hitler&t=hw&ia=web

[5] https://en.wikipedia.org/wiki/Madagascar_Plan

[6] http://socialisme.nu/blog/nieuws/56660/fvd-ers-vallen-antiracisten-aan-in-maastricht/

(dit stuk is het laatste in een reeks: https://weerstand.noblogs.org/1-1-neem-afstand-van-het-spektakel/ , https://weerstand.noblogs.org/1-2-de-rode-of-de-blauwe-pil/ , https://weerstand.noblogs.org/het-begin-van-zelfbevrijding/ , https://weerstand.noblogs.org/1-4-een-wereld-van-werelden/ , https://weerstand.noblogs.org/1-5-revoluties/ & https://weerstand.noblogs.org/1-6-solidariteit-is-geen-woord-het-is-een-wapen/ )

We gaan nu flink vooruit lopen op de situatie. Het opgeven van spectaculaire illusies betekent natuurlijk niet dat onze dromen moeten los laten, alleen dat we moeten inzien dat ze gekaapt zijn door het spektakel. Een geaard perspectief is dus juist goed om te hebben, en gelukkig ook mogelijk. De ‘knooppunten van knooppunten’, verbindingen tussen leefwerelden in de vorm van formele en informele organisatie, zijn namelijk de eerste stap in een sociaal-(r)evolutionair proces gericht op uiteindelijk wereldwijde zelfbevrijding.

Als de basis daadwerkelijk gelegd is …

Knooppunten tussen leefwerelden die zich als zodanig begrijpen en afstand nemen van spectaculaire fantasieën, kunnen zich in informele (althans niet-publieke) hoedanigheid gaan richten op de verdere zelfbevrijding van zichzelf en de mensen die onderdeel zijn van hun leefwerelden. Deze ‘basiscomité’s’ schieten er niks mee op zich (publiekelijk / spectaculair) te manifesteren of open te stellen. Hun rol is immers niets anders dan het verbinden van de leefwerelden waarin de ‘leden’ al zitten. Met andere woorden: het blijft ‘ons kent ons.’ Een ‘hoger niveau van organisatie’ moet het basiscomité niet vervangen maar daar aan toevoegen. Op die manier blijft dat ‘hogere niveau’ ook geaard.

Met of zonder veel tussenstappen, tegenslagen en (r)evolutionaire processen die niet te voorspellen zijn, kunnen deze comité’s een basis vormen voor formelere organisaties of raden op werkplekken, in wijken en rondom andere aspecten van het leven (voor de hand liggend zijn hobby’s, passies, interesses, etc). Enige formaliteit is dan noodzakelijk omdat mensen er toe moeten kunnen treden als het op hen betrekking heeft en zij dat willen, om hun zelfbevrijding (verder) vorm te kunnen geven). Daarvoor moet zij in ieder geval bekend zijn in de kringen waarvan de raad claimt een knooppunt te zijn. Want waar het basiscomité een knooppunt is van enkele leefwerelden, kunnen deze organisaties zowel verschillende basiscomité’s betrekken rondom een bepaalde plek of thema als mensen die buiten die comité’s staan. Die kunnen dan wellicht ook weer ondersteund worden tot het vormen van die comité’s. Deze organisaties/raden kunnen vervolgens weer de basis vormen voor ‘hogere’ raden, welke weer meer leefwerelden met elkaar in contact brengen. Enzovoort, enzovoort, volgens een confederatief beginsel.

… kunnen we laten zien dat er een alternatief is

Het is hier, bij het reeds bestaan van zo’n direct-democratisch stelsel of de aangenomen concreetheid van een dergelijk alternatief, dat onze analyses, kritieken en plannen meestal beginnen. Dat is natuurlijk absurd, en het verraadt dat we in onze eigen pogingen onderdeel te zijn van het spektakel de weg zijn kwijt geraakt. ‘There is no alternative’ is feitelijk juist, omdat we ons niet meer bezig houden met het opbouwen van een daadwerkelijk alternatief. In plaats daarvan bouwen we formele organisaties die zich in het spektakel proberen te mengen, om daar ‘het geluid’ te laten horen dat er wel degelijk een alternatief is. Maar een woord is natuurlijk geen werkelijkheid, in luchtkastelen kan je niet wonen, hoe mooi ze ook zijn.

Het is ook wel een erg lange weg, die van de zelfbevrijding. En de verleiding is dan ook groot dat we ons liever in een film óver de revolutie willen wanen, dan daadwerkelijk de revolutie willen organiseren. Tegelijkertijd kunnen we heel wat moois meemaken als we de keuze maken afstand te nemen van het spektakel en die weg te gaan bewandelen. Want hoe begin je aan een lange reis? Door de eerste stap te zetten. En dan de volgende. En dan de volgende. Fluitend, op je gemak, met de zon in je gezicht en goed bevoorraad. Want het wordt een lange reis. Laten we er van genieten. Iets anders is geen optie want dat houden we toch niet vol.

En ons neerleggen bij een leven waarin een Netflix-‘binge’ vergeleken misschien wel het grootste genot blijkt te zijn? Eh, nee dank je. Liever leef ik echt. Jij toch ook?

(dit stuk is een vervolg op  https://weerstand.noblogs.org/1-1-neem-afstand-van-het-spektakel/ , https://weerstand.noblogs.org/1-2-de-rode-of-de-blauwe-pil/ , https://weerstand.noblogs.org/het-begin-van-zelfbevrijding/ , https://weerstand.noblogs.org/1-4-een-wereld-van-werelden/ & https://weerstand.noblogs.org/1-5-revoluties/ )

In zoverre als de mensen in jouw wereld afstand nemen van het spektakel en zich op hun leefwereld richten, wordt het mogelijk een gezamenlijkheid te ontwikkelen. Deze gezamenlijkheid kan alle aspecten hebben die onderlinge relaties kunnen hebben. Het is in ieder geval hier waar concrete solidariteit, directe actie en wederzijdse hulp mogelijk wordt. En een mate van daadwerkelijke vrijheid gevonden kan worden. Tegelijkertijd zullen de grenzen duidelijk worden van jouw huidige leefwereld en wat er daarbinnen mogelijk is. Voor een verdere zelfbevrijding zijn verdere revolutionaire stappen nodig, die zowel een uitbreiding van jouw leefwereld behelzen als veranderingen in andere leefwerelden.

Verleg je grenzen

De praktische voorwaarden voor het uitbreiden van een wereld kunnen moeilijk te verkrijgen zijn. Denk daarbij aan tijd, energie en bepaalde vaardigheden. Gelukkig voor de schrijver van dit stuk is het theoretisch wel ontzettend simpel: je gaat gewoonweg een nieuwe relatie aan. Voor zover die- of datgene waarmee je een relatie aangaat een knooppunt van relaties is met sub/objecten waar jij nog geen relaties mee hebt, wordt een verdere uitbreiding mogelijk. Mocht dit allemaal veel te abstract zijn: een kroeg binnen lopen waar je nog nooit bent geweest, is hier een perfect voorbeeld van (waarmee natuurlijk niet is gezegd dat dat dé manier is).

‘Politiek’-strategisch bekeken, is het binnen het project van (een steeds gezamenlijker en daardoor steeds grotere) zelfbevrijding bovendien noodzakelijk dat verschillende werelden met elkaar in contact komen. Binnen dat grensoverschrijdende contact kunnen vanzelfsprekend ook de grenzen die binnen jouw wereld bestaan m.b.t. concrete solidariteit, directe actie, wederzijdse hulp en vrijheid worden verlegd. De verschillende informele ‘scenes’, milieus en ‘subculturen’ zijn hier voorbeelden van. De ervaring leert dat hierbij wel gewaakt moet worden je oorspronkelijke leegewereld niet uit het oog te verliezen. Want dit soort ‘knooppunten van knooppunten’ hebben vrijwel altijd (en misschien per definitie) een zekere mate van abstractie ten opizchte van het dagelijks leven. Vaak is het er ook een soort vlucht weg van, en zijn ze vaak gericht op het spektakel. Soms letterlijk en veel vaker nog figuurlijk, verzamelt men zich op een plek om vervolgens niet met elkaar bezig te zijn maar ‘samen’ naar een voorstelling te staren.

Organiseer de revolutie

Ditzelfde gevaar bestaat in nog veel grotere mate voor formele ‘knooppunten van knooppunten’, wat de vele organisaties die ons leven arm is in ieder geval oorspronkelijk vaak waren. Een mate van formaliteit bestaat al vanaf het moment dat er een naam aan wordt gegeven. En het neemt toe hoe meer woorden en beelden er aan vuil gemaakt worden relatief ten opzichte van de relaties die het pretendeert te representeren. De inherente armoede hieraan bestaat er dan ook uit dat formalisatie altijd spectaculaire kenmerken heeft: formele aspecten trekken meer aandacht dan informele, en daarmee is men al sneller bezig met woorden en beelden dan relaties. De situatie wordt al helemaal triest wanner het gestelde doel van een formele organisatie het roduceren van woorden en beelden is, in de hoop onderdeel uit te mkaen van hét spektakel. De derealisatie van eeen formele organisatie vindt dan ook vaak zijn weinig indrukwekende climax wanneer haar woorden en beelden relaties gaan vormen met de andere woorden en beelden, en daarmee elke daadwerkelijke relatie ut het oog is verdwenen.

Hoewel formalisme dus terecht bekritiseerd kan woorden, heeft het een aantal voordelen. Daarvan moet, complementair aan informalisme, wel degelijk gebruik gemaakt worden. Haar ‘zwakte’ ten opzichte van het spektakel wijst op haar functie: het is een telecommunicatiemiddel. Door iets een naam te geven, een logo, een website, een kranten, en woorden en beelden te produceren kunnen leefwerelden worden bereikt die vele knooppunten verder weg liggen. Omdat de formele organisatie bovendien (voorzover zij meer dan een spektakel is) een wereld op zich is, kan het fungeren als ‘knooppunten van knooppunten’ met vele andere werelden. En daarmee de mogelijkheden tot onze zelfbevrijding exponentiëel vergroten.

Hét spektakel is in principe niets anders dan volstrekt ontaarde telecommunicatie die een illusoire realiteit is gaan vormen. Tegen het spektakel zijn betekent dus niet het afzweren van telecomunicatie, maar geaard zijn in je eigen leefwereld en geaarde telecommunicatie toepassen: telecommmunicatie die direct gericht is op zelfbevrijding in onze concete fysiek/sociale werkelijkheden. Het is het verschil tussen een film óver de revolutie, en de organisatie ván de revolutie.

[wordt vervolgd]

Het leven leeft, zonder te weten

De mens streeft, zonder te leven

En vraagt zich af, waarom het alles geeft

Van binnen beeft, zijn web weeft

En nooit vergeet, en alles weet

Terwijl het nergens komt, maar overal gaat

Verstopt, verrot, in een spagaat

Tussen dieren en goden, een verzonnen mandaat

Met duizen verboden,

allen te laat

(dit stuk is een vervolg op  https://weerstand.noblogs.org/1-1-neem-afstand-van-het-spektakel/ , https://weerstand.noblogs.org/1-2-de-rode-of-de-blauwe-pil/ , https://weerstand.noblogs.org/het-begin-van-zelfbevrijding/ , & https://weerstand.noblogs.org/1-4-een-wereld-van-werelden/ )

Zelfbevrijding is een langdurig proces, zonder natuurlijk einde. Het valt het beste te begrijpen als een evolutie. Tegelijkertijd zijn er in dit evolutionaire proces punten aan te wijzen die een fundamentele(re) ontwikkeling of draai behelzen ten opzichte van het voorgaande: omwentelingen, revoluties. Het zijn momenten waarop obstakels worden overwonnen, het bestaande omver wordt geworpen en/of ontstegen. Het is meer dan een nieuwe stap in een evolutie, omdat er een nieuw soort stappen door mogelijk worden: revoluties maken een nieuw evolutionair proces mogelijk, terwijl zij tegelijkertijd zelf weer door een eerdere evolutie mogelijk zijn gemaakt. Een dergelijke revolutie heb jij nu zelf meegemaakt, door afstand te nemen van spectaculaire illusies en je te richten op de echte wereld zoals die zich aan jou ontvouwt: jouw leefwereld.

In jouw leefwereld zal je veel obstakels tegen komen voor jouw zelfbevrijding en die van de mensen om je heen. Het moge nu duidelijk zijn dat deze niet los van ekaar staan, we zijn immers knooppunten van relaties. Deze obstakels zullen specifiek zijn aan jouw leefomgeving en er aan gebonden zijn. De precieze oplossingen (of vormen van revolutie) eveneens. Tegelijkertijd zijn de werelden waarin wij leven natuurlijk niet absoluut gescheiden of in absolute zin verschillend van elkaar, zelfs als we elkaar nog nooit hebben ontmoet. Op het meest omvattende niveau van analyse zijn we allemaal één van die miljarden op deze aardbol, die formeel-organisatorisch langs min of meer bureaucratisch-kapitalistische lijnen is gestructureerd. En het feit dat je deze stukken kan lezen plaatst je vrijwel zeker in het Nederlands taalgebied.

Revolutionair realisme

Daardoor zullen onze verschillende obstakels en oplossingen de basis kunnen gaan vormen voor een gezamenlijke revolutionaire theorie. Één die geworteld is in onze leefwerelden in plaats van spectaculaire illusies, en tegelijkertijd een breder bereik heeft dan onze persoonlijke kring doordat zij een combinatie vormt van inzichten uit verschillende leefwerelden (zowel wat daarin overeenkomstig is als wat daarin kan verschillen). De basis voor een revolutionair realisme! In ieder geval geldt één obstakel dat overwonnen moet worden vrijwel zeker ook voor jou: de greep die het spektakel heeft op de mensen om jou heen. Dat jij jezelf hier nu van hebt losgerukt betekent natuurlijk niet dat de mensen om jou heen er nu ook vrij van zijn: jouw revolutie is slechts het begin van een evolutionair proces dat (deel-)oorzaak kan zijn van een omwenteling in de levens van de mensen om jou heen.

Concreet zal je bijvoorbeeld merken dat deze mensen meer aandacht hebben voor wat er in het spektakel gebeurt dan in hun eigen leefwereld. Dit kan zo zijn omdat het spektakel voor hen een vlucht is van de onaangenaamheid van hun leefwereld. Of simpelweg omdat ze geen idee hebben dat er zoiets bestaat als hun leefwereld en in de spectaculaire illusies zijn gaan ‘leven.’ (Misschien zijn er nog andere redenen? Neem vooral geen genoegen met wat ik je voorschotel.) In beide gevallen kan hen op het hart worden gedrukt aandacht te hebben voor hun leefwereld. Daarbij kan je gebruik maken van de specifieke onaangenaamheden waarvoor ze vluchten. Daarbij moet je dan wel perspectief kunnen bieden, waarbij je mogelijk kan putten uit je eigen ervaring. En/of je kan hen laten inzien dat hun geluk (etc.) slechts mogelijk is in de echte wereld. Dat hun aandacht voor en geloof in spectaculaire illusies dit in de weg staat.

Doelen zijn middelen

Iets doen met waarvoor mensen het spektakel in vluchten en mensen laten zien dat hun daadwerkelijke geluk in de echte wereld ligt, sluit elkaar ook niet uit. Het succesvol aanpakken van een probleem kan natuurlijk voor positieve emoties en een gevoel van kracht zorgen. Dit lijkt zelfs te gelden voor de verwachting dat een probleem succesvol kan worden aangepakt. Of beter gezegd: het dichterbij komen van de oplossing van een probleem of het behalen van een doel, zorgt in zichzelf al voor gevoelens van geluk. En laten we ook niet vergeten dat het behalen van een doel ook voor een gevoel van leegte etc. kan zorgen.. Over het algemeen valt dus te zeggen: (1) stel haalbare doelen en neem de tijd om ze te behalen; (2) heb tegelijkertijd een vrijwel onbereikbaar hoogste doel (totale zelfbevrijding bijvoorbeeld) zodat je altijd weer nieuwe ‘tussen-doelen’ kan verzinnen; (3) realiseer je daarbij dat de reis zelf het doel is, in de zin dat je leven zich voltrekt terwijl je doelen probeert te behalen en in zichzelf het leven voor jou geen ander doel heeft dan zo goed / mooi / inspirerend / spannend / liefdevol / krachtig/ lekker / verzin je eigen bijvoeglijk naamwoord / etc als mogelijk te zijn. Jezelf volledig opofferen (en daartoe behoort: je helemaal kapot werken) voor het behalen van een doel is dan ook een absurditeit: doelen zijn middelen en je moet middelen niet tot een doel maken dat belangrijker is dan jezelf. Jij bent zelf namelijk uiteindelijk je enige doel.

Volg je me nog? Zo niet, maakt niet uit. Ik heb alle vertrouwen dat je de kern wel vat. Sowieso is het allemaal veel makkelijk om in te zien en te ervaren, dan door middel van taal cognitief te begrijpen. En als je het eenmaal gevoelsmatig snapt, wordt het ook makkelijker om het op jouw manier aan andere mensen uit te leggen. Al moet je dan nog steeds de stap zetten om dat daadwerkelijk te gaan doen… Wat denk je wat een doel is van deze artikelenreeks?

Leve de (R)evolutie!

[wordt vervolgd]

(dit stuk is een vervolg op  https://weerstand.noblogs.org/1-1-neem-afstand-van-het-spektakel/ , https://weerstand.noblogs.org/1-2-de-rode-of-de-blauwe-pil/ & https://weerstand.noblogs.org/het-begin-van-zelfbevrijding/ )

Nu je aandacht hebt voor de relaties in jouw leefwereld en die bewust begint beïnvloeden, zal je kunnen merken dat een leefwereld niet één geheel is en grenzen heeft. Jouw leefwereld bestaat uit verschillende delen, bestaande uit verschillende groepen mensen en daarmee meer of minder geassocieerde fysieke omgevingen. Daarbij valt te denken aan familie, vrienden(groep[en]), werk/studie, sport/hobby, etc. Daartussen bestaat in meer of mindere mate van overlap, in ieder geval jezelf. Tegelijkertijd wordt het nu van belang te realiseren dat al de/het ander(e[n]) waarmee jij een relatie hebt net als jouw zelf knooppunten van relaties zijn. En wat betreft andere mensen (en tot op zekere hoogte ook andere diersoorten) ook een eigen wil hebben: al dan niet zelfbewuste knooppunten van relaties, met al dan niet of in meer of mindere mate mogelijkheden tot zelfbevrijding.

Open grenzen

Binnen de verschillende delen van jouw leefwereld leid je jouw leven en kan je invoed uitoefenen. Je kan ze ook met elkaar in verband proberen te brengen of nieuwe delen ontwikkelen. Grenzen van tijd en ruimte zijn hier natuurlijk van toepassing. Net als de energie die je hebt en de gerelateerde noodzaak daar zorg voor te dragen (iets dat regelmatig vergeten wordt). Daarnaast bestaat er een duidelijke grens tussen jouw leefwereld en de rest van de wereld. Jouw leefwereld eindigt waar jouw concrete ervaring ophoudt. In termen van je sociale netwerk is dat daar waar jij niemand meer kent.

Deze externe grens is natuurlijk geen harde scheiding. Aangezien de andere mensen in jouw leefwereld ook knooppunten van relaties zijn, bewonen zij werelden die deels overlappen met de jouwe en die deels ontstijgen. Aangezien knooppunten van relaties naast zelf beïnvloedende factor ook beïnvloed worden door datgene waarmee zij relaties hebben, sijpelt de invloed van andere leefwerelden als het ware door in de jouwe. En vice versa! Ook is het natuurlijk mogelijk om via iemand in jouw leefwereld delen van hun/haar/zijn leefwereld bij de jouwe te betrekken. Concluderend valt hierover te zeggen dat de mate van nabijheid van een andere wereld (gedefinieerd door de kracht van de relaties tussen knooppunten en de hoeveelheid tussenliggende knooppunten) samenhangt met de mate waarin die kan dorsijpelen of betrokken kan worden bij jouw eigen wereld, al is dat natuurlijk niet de enige factor.

Sta in je eigen schoenen

Wellicht schiet je nou het cliché binnen dat we verbonden zijn met alle mensen op de hele wereld in 7 stappen (menselijke knooppunten in onze terminologie). Het is een bedrieglijk cliché omdat het getal 7 zo laag lijkt. Je kan beseffen wat dit betekent als je je 6 knoopppunten voorstelt vanaf één iemand anders in je netwerk en dit vervolgens voor alle anderen ook herhaalt. En de verschillende wegen die je dan af kan leggen. Hou maar op, het punt mag duidelijk zijn. Er zijn overweldigend veel werelden in deze wereld. Dat is ook het overweldigende als je om je heen kijkt in je straat, buurt, wijk, stad aen je al die andere mensen en hun levens voorstelt.

In principe heeft een wereld met 6 miljard zielen ook 6 miljard werelden. Gelukkig wordt het wat hanteerbaarder wanneer we ons realiseren dat deze verschillende werelden in meer of mindere mate overlappen, en dat wij als sociale dieren samen clusteren. Nog hanteerbaarder wordt het wanneer we onszelf weer in onze eigen schoenen plaatsen. En allereerst naar onze eigen leefwereld kijken, en vervolgens vanuit dat perspectief naar de nabijgelegen werelden. Immers zijn alle werelden toch maar 7 stappen elke richting op vanuit het zelf. En zoals de wijsheid gaat over hoe te beginnen aan een lange reis: met de eerste stap. En die kan je niet zetten vanuit spectaculaire abstracties, maar alleen vanuit dáár waar je daadwerkelijk bent.

Hier, nu.

[wordt vervolgd]

(dit stuk is een vervolg op https://weerstand.noblogs.org/1-1-neem-afstand-van-het-spektakel/ & https://weerstand.noblogs.org/1-2-de-rode-of-de-blauwe-pil/ )

Nu je er voor hebt gekozen spectaculaire illusies minder aandacht te geven, zou je kunnen merken dat er een nieuwe wereld voor je open gaat. Anderzijds zou je juist kunnen voelen dat jouw wereld ontzettend is gekrompen. Misschien voel je zelfs eenzaamheid en een gevoel van verlies. Dat is begrijpelijk: je wordt nu terug geworpen op jezelf en de wereld van objecten/subjecten die om jou heen is ontstaan, terwijl jouw aandacht vooral naar het spektakel uitging. Het onder ogen komen van de werkelijkheid is echter het begin van het proces waarin je jouw daadwerkelijke leven zo vorm kan geven als jij wil. Het opgeven van de illusie is het begin van onze zelfbevrijding.

     Introspectie

Op deze manier terug geworpen op jezelf, zou je door een proces van introspectie (naar-binnen-kijken) kunnen realiseren dat je niet alleen een knooppunt van externe relaties bent. Je bent ook een knooppunt van interne relaties. Relaties van een zelf met lichamelijke sensaties, gevoelens en gedachten. Waarbij dat ‘zelf’ ontzettend moeilijk te definiëren valt, behalve als het zeer beweeglijke punt van waaruit je kijkt. Het valt aan te raden wat tijd vrij te maken voor deze introspectie, bijvooorbeeld door af een toe een minuut of vijf eens helemaal niets te doen. En dan waar te nemen wat er op de voorgrond van je ervaring komt te staan. Daarbij kan het helpen om de ademhaling als aandachtspunt te nemen, zonder deze te proberen te controleren. Als je wil kan je hier vervolgens zo diep in door gaan als je wil. Bijvoorbeeld door op het internet te zoeken naar ademhalingsoefeningen, progressive muscle relaxation, mindfulness, (geleide) meditatie, etc.

Maak dus vooral ook gebruik van aspecten van het spektakel om buiten het spektakel je leven te ontplooien. Op een soortgelijke manier wijst dit blog (een spectaculair iets) met deze artikelen op het bestaan buiten het spektakel. En op dezelfde manier kan overigens een non-spctaculair aspect van de wereld juist wijzen in de richting van het spektakel. Zoals een vriend waarmee je samen bent kan beginnen over die serie op Netflix en een gebruiksvoorwerp bedrukt kan zijn met reclame.

Goed, laten we alsjeblieft niet blijven steken in het ervaren en onderzoeken van onze interne relaties. We zouden ook niet de eerste revolutionairen zijn die, op het moment dat ze er achter komen dat de wereld niet zomaar verandert omdat we dat zo graag willen, dan maar boeddhistje gaan spelen… Navelstaren kan fijn en noodzakelijk zijn, maar de mens is een sociaal dier. Ergens tussen een roedel wolven en een kudde schapen (of juist allebei!), voelen wij ons het beste en het slechtste met andere mensen om ons heen waarmee we in een relatie staan. Daarnaast staan we ook in relatie met andere levende wezens en levenloze voorwerpen, en dat bovendien ook meestal weer samen met andere subjecten/objecten (etc. ad inf.). Daar speelt ons leven zich af, niet op een meditatiekussen.

      Doe wat je kan

Samen met de relaties met onszelf (interne relaties), zijn de relaties met de/het ander(e)(n) dan ook bepalend voor onze mate van vrijheid, geluk, enzovoort. Er valt zelfs wat voor te zeggen dat de externe relaties bepalend zijn voor de interne – voor het tegenovergestelde echter ook. Hoe het ook zij, in beide gevallen gaat het om het gebruiken van vaardigheden die ons in staat stellen het leven vorm te geven. Wat betreft externe relaties gaat het dan bijvoorbeeld om sociale vaardigheden, fysieke vaardigheden, materiele vaardigheden (bijvoorbeeld het manipuleren van objecten), enzovoort.

Waar het om gaat is dat je op zoek gaat naar de vaardigheden die je hebt om vorm te geven aan je leven. En dan die ook daadwerkelijk bewust beginnen in te zetten voor jouw zelfbevrijding. Op je eigen tempo en de manier die jij wil. Onderdeel daarvan kan natuurlijk ook zijn het onwikkelen van nieuwe vaardigheden (of de voorwaarden daarvoor) of het perfectioneren van de vaardigheden die je al had. Maar wees je ook al bewust van wat je nu al wel kan. In ieder geval bouwen nieuwe vaardigheden altijd voort op anderen. En als je er helemaal géén had dan zou je op geen enkel moment relaties hebben met de wereld om je heen en zou je dit stuk niet kunnen lezen. Je zou niet eens in leven kunnnen blijven.

Wanneer je jouw leven begint vorm te geven, stuit je automatisch op obstakels en manieren om die te overwinnen. Het zijn die aspecten van het leven die zich vele malen beter lenen voor ‘politieke’ of andersoortige analyse, dan welke spectaculaire grootheidswaanzin dan ook. Voor zover je die analyse van obstakels en oplossingen weet te delen met de mensen in je leefwereld en op of met hen weet toe te passen, ontstaat er een concreet en gezamenlijk project van zelfbevrijding. Of je dat nou zo noemt of niet. En hoe had het ook anders kunnen zijn, dan dat onze zelfbevrijding begint bij jezelf en wie of wat er om jou heen is?

[wordt vervolgd]

Ik schrijf meestal geen stukken over ‘de actualiteit.’ Dit omdat het vrijwel altijd een afleiding is van zaken waar we wél invloed op kunnen hebben. En omdat we nu wel weten dat dit systeem verschrikkelijk is, een wetenschap waarvoor we de pers ook al niet nodig hebben. Maar net als iedereen heb ik wel eens behoefte aan afleiding, en kijk ik dan ook – tegen beter weten in – naar ‘het nieuws.’ En ondanks de laag eelt die in al die jaren op mijn ziel is gegroeid, wordt ik soms nog diep geraakt door wat ik zie. Deze keer: failliete ziekenhuizen.

Na decennia privatiseringen en al de problemen die er door zijn ontstaan. Nadat het introduceren-van-marktwerking ons toch telkens weer door de strot wordt geduwd. Na zoveel kabinetten van van de vrije-markt-fundamentalist Rutte, waarin alleen de markt vrij is en de mens haar slaaf… Na al die tijd, had ik toch nog verwacht dat er in dit land grenzen zouden zijn aan de heerschappij van het kapitaal. Na al die tijd had iemand die een godsgruwelijke hekel heeft aan dit sociaal-economische systeem toch nog gedacht dat het niet zó erg was. Toch wel.

      Bankiers worden gered, zieke mensen niet

En dat zo’n 10 jaar nadat de overheid de banken redde. Laat dat even op je inwerken. Banken worden gered, ziekenhuizen niet. Bankiers worden gered, zieke mensen niet. Nee, terwijl bankiers vrolijk door kunnen gaan met graaien, vertelde een patiënt van het MC Slotervaart toen het duidelijk werd dat faillissement nog maar een mogelijkheid was:

“De onzekerheid vind ik slopend, want ik zit in een proces van kanker en kan dit er eigenlijk niet bij hebben.”[1]

Nou nee dit kun je er dan godverdomme niet bij hebben! Jezus.. En natuurlijk durft een ingevlogen apologeet van uitbuiting en onderdrukking de vraag te stellen “waarom zou je een financieel ongezond bedrijf overeind houden?”[2] Dit soort hoeren van het kapitaal stonden waarschijnlijk de cheerleader uit te hangen op het moment dat ziekenhuizen überhaupt een bedrijf werden gemáákt[3]. En nadat zij de algemeen (lees: in de media) geaccepteerde noodzaak zullen hebben onderschreven om met miljarden banken te redden DIE ZICHZELF IN DE PROBLEMEN HADDEN GEWERKT, durven zij nu te beargumenteren dat je een instelling DIE VOOR ZIEKE, KWETSBARE MENSEN ZORGT niet financieel moet ondersteunen.

Excuses voor de capslock, maar dit was toch tot voor kort volstrekt ondenkbaar?! En is dat, binnen de gedachtewereld van minstens driekwart van de bevolking van Nederland toch nog steeds?[4] Dit gebeurt toch niet in het rijke westen? Oké in het Wilde Westen van de VS misschien, “maar toch niet in Nederland?” Wel dus.

Hoe komt dat? Duidelijk niet omdat mensen dit nu opeens prima vinden. Het is ook duidelijk dat de democratie (volks-macht) in Nederland morsdood is, minstens sinds de EU-grondwet. En zonder twijfel is ie begraven met de hele dividend-affaire. Is het misschien omdat de ideologische ‘grenzen’ waarvan zelfs ik dacht dat die er nog waren, niet meer in de praktijk worden gesteld?

       Ulrike, ich liebe dich

Vroeger was zeker niet alles beter. Maar, kapitalisten en hun handlangers konden nog wel bang zijn écht te ver te gaan. Toen begin jaren ’90 de Duitse overheid de Oost-Duitse staatseconomie privatiseerde via de zogenaamde Treuhand, werd de voorzitter daarvan nog zonder pardon doodgeschoten door de Rote Armee Fraktion. En dat was slechts het sluitstuk van de decennialange ‘stadsguerrilla’ die na 1968 woedde in het ‘rijke westen,’ waarvan de RAF waarschijnlijk het minst interessante voorbeeld was. Iemand als Wim Kok mocht deze week echter een natuurlijke dood sterven.

Voor alle duidelijkheid: de moraliteit van de ‘stadsguerrilla’ is ontzettend twijfelachtig, al moeten we ook niet doen alsof er door failliete ziekenhuizen geen doden vallen. Bij een iets warmere zomer vallen al meer bejaarden om, wat dacht je dat dit doet? Bij spoedeisende hulp (al langer gesloten bij MC Slotervaart) kunnen minuten en zelfs seconden het verschil maken tussen leven en dood; uit het hele land reisden mensen naar MC Slotervaart voor bepaalde operaties omdat die daar zo goed worden gedaan (hoe beter je een operatie doet hoe minder kans op complicaties hoe minder gezondheidsproblemen hoe minder doden, en vice versa); en natuurlijk de enorme stress die dit oplevert voor ontzettend veel mensen (waarvan er veel ook erg kwetsbaar zijn). Ja, bij een graadje meer vallen er al doden, en nu zeker.

Maar goed, ook puur functioneel-strategisch valt ‘stadsguerilla’ af te raden: die Treuhand-voorzitter werd natuurlijk gewoon verplaatst door een andere lakei van het grote geld, en uiteindelijk is alles verkocht. “Je kan een sociale relatie niet opblazen,” zegt men dan. Kapotschieten dus ook niet, hoe verleidelijk het soms ook is. En eigenlijk is het allerbelangrijkste argument nog wel, dat geen kameraad moet denken dat het een goed idee is op deze manier haar/zijn/hun leven te vergooien. It’s not worth it, en je schiet er niks mee op (pun intended).

Maar toch, op momenten zoals deze… hoe rechtvaardigbaar zou het zijn! Het is ook niet alsof er nog wordt geluisterd wanneer het volk massaal tegen privatiseringen is. Tegen belastingcadeautjes voor de ontzettend-rijken en het verdwijnen van steeds meer bevoegheden naar steeds verder-van-huis (ofwel machtscentralisatie). Het is niet alsof er wordt geluisterd naar al onze protesten. Nee meneer de anarchist (v/m/o), ook niet als er eens een steentje wordt gegooid of een gebouw wordt bezet. Zoals Ulrike Meinhof zo mooi zei:

“Protest is zeggen dit en dat, dat wil ik niet.

Weerstand is er voor zorgen dat het niet gebeurt.”

De tijd van protest is voorbij. Laat de FNV maar pleintjes vullen in hun gedoemde wanhoopsoffensief. Daadwerkelijk verzet, weerstand is nodig. Je kan sociale relaties dan wel niet opblazen, maar je kan ze ook niet wegwensen door met een bordje te zwaaien en wat leuzen te roepen. En stemmen? Daar ga ik niet eens meer woorden aan vuil maken.

[1] https://www.at5.nl/artikelen/187690/mc-slotervaart-failliet-verklaard

[2] https://www.at5.nl/artikelen/187711/mc-slotervaart-is-verleden-tijd-wat-betekent-dat-voor-de-zorg-in-de-stad

[3] Mijn intentie is hier natuurlijk niet sekswerkers te beledigen die eerlijk werk verrichten om in hun levensonderhoud te voorzien. Ik bedoel ‘hoer’ hier als genderneutraal scheldwoord voor iemand die zich metaforisch laat naaien voor geld.

[4] Al zal dat zienderogen verminderen nu de media ideologisch kapitaalfascisme uitgebreid een podium zal geven, en de onderliggende boodschap “zo is het nou eenmaal” wijd zal verspreiden.

(dit stuk is een vervolg op https://weerstand.noblogs.org/1-1-neem-afstand-van-het-spektakel/ )

Om ons heen leven tientallen, honderden, duizenden, honderdduizenden, miljoenen en uiteindelijk miljarden mensen hun leven. Het overweldigende, absurde en nauwelijks te bevatten hieraan moet worden waargenomen, gerealiseerd, erkend en geaccepteerd. Je bent één van velen, héél velen. Je bent niet één van de acteurs in het wereldwijde spektakel, die soapserie van politici en sterren vastgelegd door journalisten. Hoezeer je jezelf ook in hun schoenen plaatst en je voorstelt met hen mee te doen. Of hoezeer je je als radicaal ook tegen ‘de mainstream’ verzet, dat wil zeggen de radicaal te spelen in hun voorstelling. Dat is niet jouw leven, hoogstens jouw illusie.

           Knooppunt van relaties

Je bent één van velen, héél velen. Maar als je even van je beeldscherm weg kijkt, zie je ook dat je meer bent dan een virtueel poppetje in een meer of minder interactieve voorstelling – althans meer kán zijn. Je bent een knooppunt van relaties in een drie-dimensionale ruimte (vier als je het verloop over de tijd er bij betrekt). Die relaties zijn mentaal, fysiek, materieel en sociaal. Het kunnen machts-, krachts- en wederkerigheidsrelaties zijn. En wie weet wat nog meer. Van die aspecten staan altijd één of meerdere op de voorgrond van onze ervaring. Tegelijkertijd vallen de meeste of zelfs alle andere mogelijke aspecten er ook bij te betrekken (wat niet betekent dat dat ook verstandig is). In ieder geval valt tussen alles en iedereen waarmee jij een relatie hebt en jezelf wegen voor te stellen: tussen jou en elk object/subject één met twee richtingen. Al die wegen gezamelijk komen samen in jou, waarmee je dus een knooppunt van relaties bent.

Bovendien ben je een knooppunt van relaties die de manier waarop de relatie verloopt (het verkeer op die weg) kan beïnvloeden. In eerste instantie het verkeer wat vanuit jou richting de/het ander(e) gaat, en daarmee in tweede instantie ook wat er terug komt. Het moge duidelijk zijn dat jouw wil dan ook niet absoluut bepalend of absoluut vrij is (zoals in de voluntaristische fantasie). Maar tegelijkertijd betekent dit ook dat je niet slechts speelbal of resultaat bent van je omgeving, zonder enige vrije wil of mogelijkheid om invloed uit te oefenen (zoals in de deterministische nachtmerrie). De werkelijkheid is  het resultaat van een wederzijdse beïnvloeding tussen jezelf en de/het ander(e). Of anders gezegd, de werkelijkheid bestaat ‘simpelweg’ uit de relaties (wegen) tussen het ervarende subject en andere subjecten/objecten.

            Aandacht

Daarbij moet gezegd worden dat de werkelijkheid als totaliteit niet tegelijkertijd in zijn volle detail kan worden waagenomen. Als je focust op één aspect van iets (bijvoorbeeld hoe mooi je iets vindt en waarom), dan verdwijnen andere aspecten al snel uit het bewustzijn (bijvoorbeeld waarvoor je het kunt gebruikten). Alleen een heel ontspannen toestand van ‘open aandacht’ komt in de buurt van een ervaring van de totaliteit van wat er op een bepaald moment door één persoon te ervaren valt, maar daarmee wordt dan weer het detail uit het oog verloren. Met andere woorden verliezen we ons besef van totaliteit hoe meer we op iets focussen ten gunste van het specifieke, en verliezen we ons besef van het specifieke hoe meer we onze actieve focus los laten ten gunste van het algemene. Het valt dan ook aan te raden beide vormen van aandacht te oefenen.

De analytische focus op het specifieke lijkt ons wel goed af te gaan (het wordt er dan ook in geramd op school), maar hoe aandacht te hebben voor een totaliteit? Het begin is simpel, namelijk afstand nemen van het specifieke: als je door de bomen het bos niet meer ziet, moet je achteruit lopen tot het geheel weer in beeld begint te komen.

             Hervind de werkelijkheid

Vandaar de oproep afstand te nemen van het spektakel. Waar je eerst een hoog oplopend politiek conflict ziet, een schandaal over een bijzonder persoon of een intiem gesprek met een vriend, word je in staat een groter plaatje te zien: hoeveel beide kanten van het ‘conflict’ fundamenteel met elkaar gemeen hebben, hoe nietszeggend het schandaal is en hoe gewoon dat persoon, en hoe afstandelijk die tekst op je beeldscherm blijft hoeveel emoticons en gifs je er ook aan toevoegt. Neem nog een stap verder terug, en je ziet hoe verenigd die ruziënde politici eigenlijk zijn, hoe dat ‘schandaal’ en die ‘ster’ jou afleiden van wat er in jouw leven gebeurt, en hoe je helemaal niet bij die vriend bent maar alleen en verlamd naar een beeldscherm zit te starem. Als je genoeg afstand van het bos neemt, begin je ook zicht te krijgen op andere dingen.

Vandaar dus de oproep afstand te nemen van het spektakel. Want de aandacht daarin, voor de relaties tussen spectaculaire knooppunten en onze (vrijwel altijd slechts onszelf voorgestelde) relatie daarmee, lijkt ons wel goed af te gaan. Maar de aandacht voor de wereld waar we daadwerkelijk onderdeel van zijn en invloed op kunnen uitoefenen? Het begrip daarvan moeten we ons nog bewust worden, en het handelen er in nog leren.

Of anders gezegd: ons bewustzijn en ons handelen zijn momenteel verregaand slechts een voorstelling, een illusie, want zij is spectaculair. De vraag die jij jezelf moet stellen is: wil je daadwerkelijk bewust-zijn en handelen in de wereld, of wil je je vastklampen aan een fictie? Neem je de rode of de blauwe pil? De keuze is aan jou.

Welkom, kameraad

We zijn zowel te vroeg als te laat

Dus hebben we alle tijd

Neem die .

[wordt vervolgd]

Ik zal altijd van je houden

zoals ik altijd van iedereen zal blijven houden

waarvan ik ooit eens heb gehouden.

Behalve van hen

die vijanden zijn geworden

en juist hen

omdat ik van ze hield.

Ik zal van jullie houden

zoals ik ook nu al hou van ieder waarvan ik ooit zal houden.

En zal blijven houden.

Want er zijn geen verloren liefdes

zolang de liefde overwint.

En de liefde

is wat alles overwint.